Voorbeelden van psychotherapie, referentiekaders en behandelmethodes
Er zijn verschillende vormen van psychotherapie die gebaseerd zijn op verschillende theoretische modellen, zoals de leer- en cognitieve theorie, psychoanalytische theorie en systeemtheorie. Naast individuele psychotherapie bestaat er ook de mogelijkheid van relatie -, gezins- en groepspsychotherapie. Dit laatste wordt niet altijd aangeboden. Als er echter genoeg deelnemers zijn kan er met een groep worden gestart.
Enkele voorbeelden van referentie kaders waar ik gebruik van maak en in behandelingen toepas als dit met de hulpvraag van de klant overeen komt.
Systeemtherapie
Het belangrijkste kenmerk van relatie- en gezinstherapie (systeemtherapie) is dat de omgeving naasten (partner, broer, zus, buren, vrienden, collega’s, hulpverleners, kinderen ) van de cliënt betrokken wordt bij de behandeling. Dit zou letterlijk kunnen, maar soms is het ook voldoende om informatie van de sociale culturele en familie goed te bespreken en in kaart te brengen.
Als er systeemleden meekomen is het goed om te kijken wat volgens hun visie de klachten en problemen zijn, de impact op de omgeving, en wat in hun visie gewenste veranderingen zijn.
In de gesprekken kan de nadruk liggen op het veranderen van de omgang met elkaar of op het veranderen van de manier waarop tegen het probleem wordt aangekeken. In de therapie worden de cliënt en de naast betrokkenen zich bewust van de manier waarop ze op elkaar reageren en krijgen zicht op de invloed die ze op elkaar hebben. Van daaruit wordt er gewerkt naar een oplossing.
Psychodynamische therapie
In de psychodynamische therapie wordt er van uitgegaan dat mensen gevormd worden door belangrijke ervaringen met anderen, die een diepe indruk gemaakt hebben. We zijn boos, bang of onzeker zonder te weten waar dergelijke gevoelens vandaan komen. In deze therapie wordt vooral gekeken naar de invloed en betekenis van onbewuste krachten en drijfveren die het functioneren bepalen en hoe de hechtingsrelaties van vroeger doorwerken in de intieme relaties in het hier en nu.
Uw verleden zal aan bod komen, aangezien gedrag en zelfbeeld vaak sterk bepaald worden door de ervaringen met ouders en verzorgers in de vroege jeugd, hoe de pubertijd was en ervaringen zijn in belangrijke relaties.
De therapie biedt de mogelijkheid om in een veilige omgeving belangrijke gevoelens te ervaren, te onderzoeken en te verwerken.
Cognitieve gedragstherapie
In de cognitieve gedragstherapie staat de leergeschiedenis van iemand centraal. Iedereen doet, denkt en voelt op een bepaalde manier, zoals hij dat in zijn leven geleerd heeft. Emotionele- en gedragsproblemen komen voort uit of worden in stand gehouden door disfunctionele opvattingen, denkfouten. Door anders te leren denken en doen zullen psychische problemen verminderen. Schematherapie is een vorm van psychotherapie waarbij patronen onderzoekt waar u niet makkelijk van los kunt komen terwijl u wel bewust ervan bent dat het u niet verder helpt. U leert valkuilen kennen en worden de ervaringen, die tot deze valkuilen geleid hebben, verwerkt met ervaringsgerichte en cognitieve oefeningen en zichzelf met nieuw gedrag uitdagen.
Acceptance commitment therapie
Dit is ook een vorm van gedragstherapie die zich minder richt op het veranderen van de inhoud van de gedachten, maar anders te doen dan je gedachten je ingeven. Je leert via mindfulness meer je hier en nu ervaring te observeren en ondergaan zonder actie te ondernemen om de ervaring te vermijden, te controleren. Je leert het menselijk leed niet te stoppen met vechten en jezelf in je context waar te nemen. Je probeert je waarden te verhelderen en stap voor stap acties te ondernemen richting de waarden waaraan je jezelf verbonden hebt. Het doel is dat je psychisch minder star op zaken reageert en meer keuzes krijgt.
EMDR
Eye Movement Desensitization and Reprocessing, afgekort tot EMDR, is een therapie voor mensen die last blijven houden van de gevolgen van een schokkende ervaring. De procedure helpt om de ervaring te verwerken. EMDR is een gestructureerde therapie die inzoomt op de herinnering van de traumatische ervaring en u tegelijkertijd een afleidende stimulus krijgt (het met de ogen volgen van lampjes, piepjes horen en of trillers voelen in de handen) waardoor het informatie-verwerkings-systeem in de hersenen wordt gestimuleerd. EMDR leidt ertoe dat de herinnering aan een traumatisch beeld vrij snel de emotionele lading verliest en het dus minder pijnlijk is om aan de gebeurtenis terug te denken en beter te begrijpen hoe trauma jouw persoonlijke betekenisgeving heeft beïnvloed.
Ouderschapsbegeleiding kijkt naar de ontwikkeling van het kind in interactie met de moeder of vader en kan bijdragen aan meer harmonie in het gezinsleven en aan de toename van zelfvertrouwen, veerkracht en welbevinden van ouders en de kinderen en of oudere kinderen, adolescenten.
MBT (Mentalisation Based Treatment)
Mentaliseren betekent het aandacht hebben voor je eigen binnenwereld (gevoel, gedachtes, neiging om te doen) en ook voor die van de ander. Als de spanning toeneemt, met name bij mensen die het dichtst bij staan, verliezen we het vermogen tot mentaliseren ook allemaal wel eens. Wat kan gebeuren is dat je doorschiet naar afstand nemen van je gevoel (in je hoofd gaan zitten bijvoorbeeld) of dat je juist overspoeld wordt door je emoties. Vaak zijn er bepaalde patronen te ontdekken als je in je stress hersenen schiet. Je ontwikkelt dit mentaliserend vermogen al vroeg in je jeugd. Wanneer er problemen zijn geweest in de hechting kan het zijn dat je bij regelmatig doorschiet naar het niet voelen of de overspoeling. In Mentaliseren Bevorderende Therapie leer je stapje voor stapje bij meer spanning te kunnen blijven mentaliseren. In het contact met je therapeut kun je oefenen met je patronen.
Emotionally Focused Therapy
Emotionally Focused Therapy (EFT) richt zich op het verbeteren van de verbondenheid tussen partners. Een stel kan relatie therapie krijgen als er vanaf de intake fase hier voor gekozen wordt. Vanaf het begin zijn dan beiden in therapie waarbij deze therapie ( EFT ) helpt om eigen behoeften en reacties van je partner beter te begrijpen,je meer bereikbaar wordt voor elkaar, negatieve interactiepatronen die pijn en afstand brengen in je relatie beter te begrijpen. De relatie is niet slect maar het patroon is de vijand waarin stellen verstrikt zijn geraakt en hier werk je samen aan om deze patronen te beïnvloeden.
Groepstherapie
Groepstherapie is een proces dat geleidelijk verloopt. Een voordeel van deze vorm van therapie is dat men allemaal in hetzelfde schuitje zit ook al zijn de problemen waarvoor men komt vaak verschillend.
Groepstherapie is therapie in groepsverband. Gemiddeld acht deelnemers met een of twee groepstherapeuten. De groep komt regelmatig bij elkaar en heeft zittingen van anderhalf tot twee uur. Tijdens de zitting bespreken en/of behandelen de groepsleden belangrijke onderwerpen met elkaar onder begeleiding van de therapeut.
In een therapiegroep gebeuren dingen in het contact met anderen, die vergelijkbaar zijn met het gewone leven buiten de therapie. Mensen zeggen dingen en doen dingen die anderen beïnvloeden en waarbij gevoelens van herkenning, boosheid, verdriet of genegenheid kunnen ontstaan. Omdat alle deelnemers hun eigen persoonlijkheid, levensgeschiedenis en problemen meebrengen, reageren zij ieder op een eigen specifieke wijze op de ander hetgeen voor iedereen een zeer actief en leerzaam proces kan zijn. Natuurlijk zal tijdens de bijeenkomsten ook afwisselend aandacht zijn voor de afzonderlijke deelnemers. De ene keer zal de een meer aan bod komen, de andere keer de ander.
Soms is het mogelijk om naast de groepstherapie individuele begeleiding te krijgen. In een individuele therapie heeft de therapeut meer gelegenheid om aandacht te besteden aan individuele problemen.